Paddenstoelen Woordenboek

Broed oftewel paddenstoelenbroed is iets wat standaard gebruikt wordt in het kweken van paddenstoelen, dus ook op grote kwekerijen. De basis is een (energierijke) grondstof waar het mycelium van de paddenstoel kan koloniseren.

Voor broed wordt in de praktijk voornamelijk een graansoort gebruikt. Wij maken voornamelijk gebruik van biologische rogge. Rogge is een goede keus omdat het veel voedzame stoffen bevat en relatief klein is. Hierdoor kan je het makkelijker verdelen. We hebben bijvoorbeeld ook mais broed wat we soms gebruiken op stro substraat.

Na volledige kolonisatie van het broed is het pas klaar om te gebruiken voor de volgende groeifase, namelijk het inoculeren van het substraat.

Het fruiten van paddenstoelen is het laten groeien van de paddenstoel nadat het substraat compleet gekoloniseerd is.

Dit is per soort afhankelijk onder welke condities dat moet gebeuren. Sommige soorten gedijen goed onder koude condities, andere soorten houden meer van warme condities. Alle soorten gedijen goed met vochtige verse lucht, al hebben sommige soorten minder zuurstof nodig.

Heb je een eerste oogst gehad dan is het blok meestal goed voor een tweede oogst en soms wel meer. Elke keer dat je een blok laat fruiten zal de oogst kleiner worden omdat het vocht en de voedingstoffen langzaam opraken. Na een paar oogsten zal je merken dat het blok een stuk lichter is.

Dat is het mycelium plaatsen op een voedingsbodem. De voedingsbodem kan van alles zijn. Paddenstoelen zijn in staat om veel soorten materialen te koloniseren.

De meest gebruikte materialen die gebruikt worden voor inoculatie zijn: petrischaaltjes, liquid culture, agar water, broed en substraat.

Inoculeren is meestal gebaat bij een steriele werkomgeving en materialen. Het mycelium van de paddenstoel moet namelijk de kans krijgen om zonder andere microscopische organismen/competitie de voedingsbodem te koloniseren. Meestal is het steriliseren noodzakelijk om inoculatie succesvol te laten zijn.

Koloniseren is het proces waarin het mycelium na inoculatie de voedingsbodem overneemt.

In de natuur zal het mycelium, na de winter, beginnen met koloniseren en het verzamelen van voedingsstoffen. Dit om uiteindelijk een paddenstoel te laten vormen wanneer de herfst zijn aantrede doet.

Kolonisatie is een belangrijk proces om te controleren of je kweek van goede kwaliteit is. Het is het moment waarin je kan vaststellen of het klaar is voor de volgende groeifase van de paddenstoel.

De snelheid van koloniseren kan per gekweekte paddenstoelsoort enorm verschillen. Met name oestersoorten hebben een snelle kolonisatietijd (substraat fase), maar andere soorten als shiitake hebben soms 3 maanden nodig voordat ze kunnen fruiten.

Liquid culture is een veelgebruikt materiaal om paddenstoelenbroed mee te inoculeren. Het is een goede manier om een sterk kweekje van je petrischaaltje op te kweken.

Het is een mengsel van water en een paar voedingsstoffen waar het mycelium zich goed kan ontwikkelen. De voedingstoffen waar je aan moet denken zijn honing, zetmeel, malt extract, gist etc.

Binnen een paar weken is het gereed voor de volgende fase, het inoculeren van het broed.

Mycelium is het levend netwerk van kleine draden van de paddenstoel. Het is meestal onzichtbaar in de natuur, maar het is overal in de grond. Waar het voldoende gekoloniseerd is en de omstandigheden juist zijn, laat het zichzelf zien als een nieuwe paddenstoel aan de bovenwereld.

Mycelium van paddenstoelen wordt sinds kort gezien als een belangrijke toevoeging aan de bodem om het natuurlijke balans weer terug te brengen zonder gebruik te maken van kunstmest.

In het kweken van paddenstoelen kom je dichterbij het groeiproces en kan je de verschillen tussen de paddenstoelensoorten al opmerken. Het blijft voor ons een magisch iets om het dagelijks te mogen zien op onze kwekerij.

Het mycelium is in zijn groeifase zeer sterk en intelligent. Het is een echte overlever.

Petrischaaltjes worden veel gebruikt in het kweken van paddenstoelen. Het is een goede methode om te beginnen met je kweekje van het mycelium. Wij gebruiken het als de basis van al onze paddenstoelen. Sommige soorten kunnen jaren opgeslagen worden en het eerste petrischaaltje kan continu hergebruikt worden om liquid culture en petrischaaltjes te maken.

Op een petrischaaltje kan je makkelijk zien hoe het mycelium zich ontwikkelt en of er sprake is van een "schoon" kweekje. Er kunnen zich op het lege speelveld van een petrischaaltje ook andere (verborgen) micro-organismen laten zien.

Het voordeel van een petrischaaltje is dat je besmettingen snel kan detecteren. Zie je een schimmel die ook op een schaaltje aan het ontwikkelen is, dan kan je het kweekje (deels) nog steeds gebruiken. Je hoeft maar een klein gedeelte van gezond mycelium (steriel) over te brengen naar een nieuw petrischaaltje en je kan het gezonde mycelium rustig opkweken.

Sterilisatie is het proces waarin je bijvoorbeeld een grondstof vrijmaakt van microscopische organismen die nadelig kunnen zijn voor de groei van het mycelium.

Dit is op vele manieren te doen. De meest gebruikte methode is stoom(druk). Dit kan bereikt worden met een autoclaaf of een pressure cooker. Hiermee kan je onder druk een hogere (kook)temperatuur bereiken, die alle micro-organismen doodt. Het resultaat is dat het materiaal een reset heeft gehad en dat ieder micro-organisme weer gelijke kansen heeft.

Na inoculatie heeft het mycelium op een schone voedingsbodem een ideaal speelveld. Het kolonisatieproces kan nu beginnen zonder dat de groei van het mycelium gehinderd wordt.

Andere middelen die steriel werken mogelijk maken zijn o.a. mondkapjes, alcohol (70%), handschoenen.

Substraat is het materiaal wat je gebruikt om het mycelium te laten groeien. Hiermee ga je de laatste kolonisatiefase in.

Het materiaal wat je kan gebruiken voor substraat is groot. De meest populaire substraat soorten zijn stro, hout, koffiedik etc.

Substraat bestaat voor een groot gedeelte uit water, maar daarmee is de grens van teveel water ook snel bereikt. Om dit exact goed te krijgen is een belangrijke factor van je uiteindelijke succes.

Nadat je het substraat gesteriliseerd hebt of op een andere manier hebt behandeld (pasteurisatie, pH bad etc.), kan je het inoculeren met het broed. Het substraat moet dan (meestal) iets boven kamertemperatuur koloniseren.

Na volledige kolonisatie kan je pas het substraat laten fruiten.